انتشارات آشنایی منتشر کرد پدرانه ­ها (سیمای پدر، در نگاه شاعران گذشته و معاصر) تألیف، تدوین و تنظ

انتشارات آشنایی منتشر کرد

پدرانه ­ها

(سیمای پدر، در نگاه شاعران گذشته و معاصر)

تألیف، تدوین و تنظیم: مبینا گنجی

با مقدمه ­ی جعفر سیّد

مقدمه (قلمرو پدر)

پدر، در خانواده سمبل مقاومت، ایستادگی و صبر است. اگر مشکلی برای هریک از اعضای خانواده پیش آید، همه انتظارها و نگاه ها به سمت مرد  خانه است. شکی نیست که مادر عواطف بسیار قوی دارد اما تردیدی نباید داشت که پدر رکن و ستون خانه است. چه بسا پدرانی که درد و مشکلات خود را بر زبان نمی ­آورند و در خود فرو می ­ریزند و رنج می­ برند. بی آنکه قصد مقایسه ­ی نقش پدر را داشته باشم، کوتاه می ­گویم که احساسات مادر معمولاً آشکار است و زود به شکل گریه یا خنده بروز می­ کند اما غم و شادی پدران بیشتر درونی و طولانی مدت است. یعنی از آنجا که نقش و رفتار مرد و زن تفاوت دارد، معمولاً پدران به سالیان آینده­ ی زندگی و فرزندان می­ اندیشند اما مادران به فکر لباس یا غذای امروز و فردای خانواده هستند.

اینکه بهتر است زمامدار خانواده مرد باشد و ضمن م با همسر و فرزندان، با اقتدار تصمیم نهایی را بگیرد، امر نکوهید ه­ای نیست و خود ن نیز اکثراً دوست نمی­ دارند که همسرشان انسانی ضعیف و تسلیم باشد. طبعاً برای هریک از اعضای خانواده وظایف و مسئولیتی معیّن است و به کمک هم چرخ زندگی را با توجه به شرایط اجتماعی به حرکت در می­ آورند. تمام اشخاص، در زندگی خود روزهای خوش و ناخوش و خدای ناخواسته تلخ دارند و اگر تحمل سختی­ ها برای رسیدن به اهداف متعالی باشد، پذیرفتنی است. خدا نکند که در خانواده­ ها زمینه ­ی اختلاف ­ها به کینه و نفرت و انتقام بینجامد که در این صورت دودش به چشم فرزندان می­ رود و حتی اگر با ریشه ­دار شدن، به طلاق هم منجر شود باز آثار و خاطراتش روح دو طرف آزرده خواهد شد.

در این مجموعه­ ی ارزشمند، پدیدآورنده­ ی محترم سرکار خانم مبینا گنجی با تلاش و کوشش و جستجو در برخی از کتاب ­های شاعران گذشته و حال و همچنین در رسانه­ های معتبر اینترنت اشعاری را فراهم آورده است و اشعار بخشی دیگر از شاعران گذشته و معاصر را به ایشان معرفی نمودم که در پرداختی با رسم الخط معیار تقدیم خوانندگان عزیز می ­شود.

لازم به اشاره است که سراینده­ ی بعضی از اشعار این کتاب مشخص نیست و این موضوع در ادبیات سابقه دارد و به عنوان اشعار لا ادری» نامیده شده است و اینجانب در کتاب از دیرباز با یمن» در این خصوص چنین نوشته ­ام:

در اسناد ادبی گونه ­هایی از اشعار هستند که به دلایلی نام سرایندگان آن مشخص نیست. شاید اسامی آنان با غفلت پدیدآورندگان و تذکره­ نویسان درج نشده باشد و یا خود شاعران پرهیز کرده ­اند و ذکر نام برایشان مهم نبوده است. شعر برای عارفان وسیله بوده نه هدف و بسیاری برای نام و عنوان کار نکرده ­اند. چنانکه حافظ می ­فرماید:

بشوی اوراق اگر همدرس مایی

که علم عشق در دفتر نباشد.

چه بسا این سواد (سیاهی) را - یعنی شعری که با مرکّب نوشته شده است - لب جوی می ­شستند تا حجاب دل نشود. و این سیاهی (سواد) مجازاً دانش نام گرفته است. اگر محمّد گل اندام اشعار حافظ را جمع ­آوری نکرده بود و به ترتیب حروف ابتثی در نیاورده بود، شاید ما امروز حافظ را این گونه نمی ­شناختیم.  

برخی از اشعاری که نام گوینده­ اش مشخص نیست، سروده­ های  بداهه ­ای هستند که زبان به زبان نقل شده ­اند و بعضاً حکم شعار را دارند. ممکن است از عیب شعر خالی نباشند امّا به دلیل مردمی بودنشان­ اهمّیّت دارند.

در نسخ ادبی نیز گاهی به دلیل بی ­دقتی یا ملاحظاتی نام شاعر درج نشده است و تذکره ­نویسان و گردآوران اشعار، ناگزیر کنار این اشعار می­ نوشتند: لا ادری» یعنی نمی­ دانم. در مفهوم (نمی­ دانم نام شاعر جه کسی است.) برخی از شعرهای به اصطلاح لا ادری» استخوان­دار و محکم است و در گونه­ های شعری می ­تواند به عنوان اثر برجسته، جایگاه داشته باشد و تنها اشکالش این است که نام سراینده ­اش مشخص نیست. بعدها کسانی گمان کردند لا ادری نام یک شاعر است و جالب اینکه ابراهیم صهبا رومه ­نگار و شاعر طنزپرداز، مجموعه اشعار شاعران گمنام را با عنوان دیوان حکیم لاادری» به چاپ رسانده است و دکتر باستانی پاریزی بر آن مقدّمه نوشته است.»[1]

البته احتمال می­ دهم بیشتر اینگونه اشعاری که برای پدران سروده شده از آنِ کسانی است که ذوق سرودن را داشته ­اند اما به طور جدی به آن نپرداخته ­اند اما هنگام کسالت یا دوری پدر و از دست دادنش به این اشعار پرداخته ­اند و احتمال قوی­تر دیگر اینکه برخی از مداحان برای مجالس ترحیم چنین اشعاری را با استفاده از ذوق خود یا دستکاری در اشعار دیگران برابر ریتم مرثیه خوانی نوشته باشند. بدیهی است اینگونه اشعار اگرچه مورد توجه قرار گیرند اما جزء اسناد ادبی شناخته شده منظور نمی ­شوند.

امیدوارم حاصل کوشش مؤلف این کتاب، فرزند ادب دوست و نیک اندیش ایران زمین، برای پدران عزیز  مورد پسند طبع و ذوق دوستداران شعر و ادب به ویژه دختران و مادران واقع شود. با تأیید حق تعالی.

1- از دیرباز با یمن»، جعفر سید، چاپ دوم، 1396، انتشارات آشنایی،  بخش سوم، ص 176 و 177.

                                 جعفر سیّد – پاییز 1398

1- از دیرباز با یمن»، جعفر سید، چاپ دوم، 1396، انتشارات آشنایی،  بخش سوم، ص 176 و 177.

مدیر انتشارات آشنایی خبر داد: به زودی دو کتاب دیگر پیمان وجدانی کیا منتشر می شود

آفت فرهنگ و ادب نقدی بر لغو شدن رونمایی کتاب مادرانه ها جعفر سید

 آیین رونماییِ کتاب دو جلدی مادرانه‌ها ✍️ تالیف، تدوین و تصحیح جعفر سید